ÖNSÖZ
Acara Mektupları, Abdul Mikeladze'nin, Gürcüstan'ın, Müslüman Gürcülerin yaşadığı güneybatı kesiminden, Tiflis'te çıkan İveria gazetesine gönderdiği yazılardan oluşuyor. Bu yazıları, Ramaz Surmanidze'nin yayıma hazırladığı Tzerilebi Acaridan (1991, Tiflis) adlı kitaptan derledim. Kitaptaki ilk yazı ya da mektup 1886 tarihli, sonuncusu ise 1915. Bu mektupların yazıldığı Keda köyü ve çevresi, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'na değin Osmanlı yönetimi altında kalmış bir bölge. Bu bölge öte yandan, bugün Türkiye'nin çeşitli yerlerinde yaşayan Müslüman Gürcülerin göç etmiş atalarının bir zamanlar yaşadığı yerlerden biri. Bu kitap, gerek yerinde kalmış, gerekse göç etmiş Müslüman Gürcülerin o tarihlerdeki durumunu yansıtması açısından önemli. Acara Mektupları, önemli olduğu kadar da ilginç bir kitap. Halkın yaşantısı, tarım, kıtlık, adam öldürme, eğitim, sağlık, salgın hastalıklar gibi pek çok konuda bilgi içeriyor.
Acara Mektupları'nın yazarı Abdul Mikeladze de, en az yazdığı mektuplar kadar ilgi çekici biri. İlk kez Tiflis'e gittiği 1880'lerin hemen başında Gürcüce okuma ve yazma bilmediğini, yalnızca Gürcü harflerini tanıdığını söylüyor (Bkz. 44. Mektup). Ama onu, birkaç yıl sonra İveria gazetesinin muhabiri olarak görüyoruz. Gazeteye gönderdiği yazılarında kullandığı adıyla söylersek Abdul Efendi Mikeladze, 1853'te Dzentzmana köyünde (Keda yakınları, Aşağı Acara) dünyaya gelmiş. Ailesi halk hekimliği konusunda bilgili bir aile, ama babası okuryazar değil. Abdul Efendi Trabzon'da medrese eğitimi görmüş. Ama din adamı ya da hoca olarak çalışmak yerine, o da halk hekimliğiyle ilgilenmeyi tercih etmiş. Gürcüce okuma yazma öğrenmeye 1870'te başlamış. 1882-1884 arasında Tiflis'te İlia Çavçavadze, Petre Umikaşvili gibi dönemin ileri gelen yazarlar-kişilikler ile tanışmış. Mikeladze'nin bu tarihten sonraki hayat hikâyesini, bu kitaptaki yazılarından izlemek mümkün bir bakıma. Mikeladze, bu kitapta yer alan 1915 tarihli son mektubunda kendisinden “eski İveria gazetesinin unutulmuş muhabiri Acaralı Mikeladze” olarak söz ediyor (Bkz. 46. Mektup).
Bu kitabın Ekler bölümündeki 5. Mektup’ta Zakaria Çiçinadze İvane Caiani’nin Borçka’da Gürcü alfabesi öğrettiğini yazıyor. Burada adı geçen İvane Caiani, Borçka Mektupları’nın yazarından başkası değil. Acara Mektupları ile Borçka Mektupları’nın birbirini tamamlayan iki kitap olduğu söylenebilir.
Fahrettin Çiloğlu
Bu kitabı kitapçılarda bulabilirsiniz. Bulamamanız halinde yayınevine ulaşabilirsiniz.
Eser: ACARA MEKTUPLARI
Yazarı: Abdul Mikeladze
Türkçesi: Fahrettin Çiloğlu
Yayınevi : Sinatle Yayınları
Temin Adresi: 4 Nokta Grafik ve Matbaa
Haznedar Sanayi Mh. Kale Sk. No:15 Güngören-İstanbul
Tel.: (0212) 507 80 85
E-Mail: senoltaban@hotmail.com