Hacıalipınar Mahallesi (Kiremithane) - Ladik-Samsun

Hacıalipınar Mahallesi Samsun ilinin şirin ilçesi Ladik'in tanınmış Batumi göçmenlerinin yaşadığı mahallesidir. Hacıalipınar Mahallesi'ni Batumi'nin Maçaheli bölgesinin Çhutuneti köyünden miladi 1877-1878 (Hicri 1293) yılında göç eden 15 hanenin kurduğu söylenir.

Hacıalipınar Mahallesi Ladik ilçesine 1km. uzaklıkta olup doğu tarafı çarşı, batı tarafı ise köyü andırmaktadır. Bunun yanında bir de altı km. güneydoğusunda yer alan Gürcü yaylaları da vardır. Yaylacılık nesilden nesile günümüze kadar süre gelmiştir. Her yıl soğukların bitmesi ve otların yeşermesi ile yaylaya çıkılır. Yeşilliğin kuruması ile yaylacılık sona erer.

Coğrafi Konumu: Doğusunda Ladik ilçesi ve Şehreküstü Mahallesi, güneyinde Tüfekçidere, batısında Kızılsini (Çerkeş) Mahallesi, kuzeybatısında İhsaniye (Papaklı), tam kuzeyinde ise Ladik Çimento Fabrikası yer alır.

Hacıalipınar Mahallesi ismini bol ve berrak akan pınardan almıştır. Mahallemizin tam ortasında bulunan Osmanlı zamanında vakıf olarak Batumi'li Gürcü Ömer Bayraktar tarafından yeniden yaptırılan pınar bulunmaktadır. Bu pınarın Hicri 1327 yılında yaptırıldığı üzerindeki Osmanlıca yazı ve tarihinden anlaşılmaktadır. Hacıalipınar Mahallesi'ne Baturni'li muhacirlerin 13 Temmuz 1878'de geldikleri bazı resmi kayıtlardan anlaşılmaktadır.

Gerek 1. Dünya Savaşı'nda ve gerekse Kurtuluş Savaşı'nda bu vatanın uğruna canlarını seve seve veren bir çok şehit dedelerimiz ve yakınlarımız vardır. Onların ve tüm şehitlerimizin ruhları şad olsun. Hacıalipınar Mahallesi geçmişte birçok gencini şehit vermesine rağmen bu gün 60 haneyi aşan hane sayısı ile nüfusu yaklaşık 270 kadardır. 1960'lardan sonra Hacıalipınar Mahallesi çok göç vermiştir. Ladik'te en sivrilmiş yer Gürcülerin Hacıalipınar Mahallesidir. Ve bu mahalle Gürcü Mahallesi diye tanınır. Bunun yanında Batumi'nin Maçaheli bölgesinin Sagureti köyünden gelenlerin oturduğu Ayvalı Sokağı da Gürcü yerleşim yeridir. Ayrıca Acaralı dedikleri Aslantaş Köyü'nde de çok az sayıda ve Ladik'le Kızoğlu köyü arası Namazgah denilen yerlerde dilini unutmuş Gürcüler vardır.

Kültür: Mahalle halkı kültür değerlerinin bir çoğunu kaybetmesine rağmen bu gün halen bazı hanelerde Gürcü kültürü yaşamaktadır. Eski memleketlerindeki yaylalarını sanki Ladik'in Akdağ eteklerine getirmişler. Çam tahtasından yapılan tek odalı ahşap evli yaylalar üzerine kiremit ve kiremitler uçmasın diye aralarına beyaz taşların konması, yaşam için yapılan hayvancılık ve küçük çapta bahçe tarımı kendi özkültürüne olan ilgilerini sergilemektedir. Ayrıca yaylada yapılan gençler arası oyun-eğlence bir de bunun yanında tahteravalli (saçriyala) yaylacılığın eğlenceli yanı. Gençlerin oynadıkları oyunlar ise filiz (subera), yakartop, can can (değnek oyunu), çelik çomak vb. gibi oyunlar gerek yaylada gerekse mahallemizde oynanan oyunlar arasındadır.

İnanışları:
1- Gece yılandan bahsedilmez, düşmanların dilediklerine inanılır.
2- Gece ev süpürülmez, gece dışarı çöp atılmaz.
3- Gece ateşe su serpip söndürülmesini iyi saymazlar.
4- Elbise giyilmiş vaziyette dikilmez. Ya çıkarılır öyle dikilir veya ağzına ip gibi bir şeyler alınarak dikilir ve diktirilir.
5- Sünnet olma çocuğun annesi çocuğu sünnet okluğu an yada bir derede veya su akıntısında yalınayak gezer oyalatır.
6- Bir kişi öldüğü zaman onun peşine fazla zaman geçmeden bir kişi daha ölürse önceki ölenin sonrakini götürdüğüne inanılır.
7- Eve kelebek geldiği zaman ölünün ruhunun evi ziyarete geldiğine inanılır.
8- Ocakta ateş yanarken kıvılcım çıtırdayıp sıçradığı zaman birisinin o ev halkı ile kavga veya münakaşa yapacağına inanılır.
9- Yeni yürümeye başlayacak olan bebeklerin ayakları iple hafifçe bağlanarak Cuma günü Cuma namazından ilk çıkana ayaklarına bağlı olan ipi makasla kestirilir ve kesen kimseye bir haşlanmış yumurta gelenek usulü verilir.
10-  Rüyada birinden sabun almak iyi değildir, rüyada dayak yemek kuvvet almak, dayak atmak kuvvetini o kişiye verdiğine inanılır. Ayrıca, rüyada kan görmek rüyanın bozulduğuna işarettir.

Yemekler:
Lahana (phali), Phal Lobia, Malahto, Tabusuni (lepsi), Kerçho, Çumur, Mısır ekmeği (çadi), Kediyani puri, Hasuta, Hoşmer, Kuymak

Sülale Adları: Hacıalipınar Mahallesi altmış hane olup onaltı sülaleden müteşekkildir. Bunlar:
1- Sulubey, 2- Çavuş, 3- Çavuşoğlu, 4- Ergül (Hocişan), 5- Kantar (Kavtaroğlu), 6- Yuvuzer (Tellioğlu), 7- Ustaoğlu (Ustasanoğlu), 8- Bayraktar, 9-Özdamar (Kibaroğlu), 10- Aker, 11- Kiper, 12- Ertan (Cakeoğlu), 13- Şahinler, 14- Peker (Selimoğlu), 15- Korkut (Kokotoğlu), 16- K. Bayraktar gibi onaltı lakapta sülale olmasına rağmen kimi sülalelerin eski lakapları bilinmemektedir.

Mahallemizin Ladik ilçesine çok yakın olması nedeni ile eğitim seviyesi yüksektir. % 95'i ilkokul mezunudur. Eğer öğrenci kabiliyetli ise mutlaka liseden mezun edilinceye kadar okutulur. Eski gelenek ve kültür gün geçtikte unutulmaktadır. Bunun yerine yeni kültürler yer almaktadır. Bugün yeni kuşak Gürcüce'den birkaç sözcük dışında birşey bilmemektedir. Gürcüce'yi en son 1969'un kuşağı bilir ancak konuşamaz.

Maniler:
1- Memedali daldali 
     Erti kvershi çavpali 
     Amevğe rom dampali

2- Mariobav mariobav
     Şen nenem tzevda 
     Şenas guprindi

Dualar:
l- Tiredi movda
     Upto unupto çamovda 
     Çarçhşi çurçhşi
     Eveli uhelo da upeho da 
     Gadavklape ukorhoto 
     Katsma deytsa
     Garçma şeyhsna 
     Ravay şeyhsna 
     İse ,ipray geyhsna

2- Dğes davri akiro 
     Dğes geyhara 
     Dyges meyshna 
     Evel uhelo 
     Çamvel upeho 
     Şevtzvi utsetshlo 
     Şevçame ukiblio 
     Me miotsavi ğmerto
     Şvelebuli

Bazı deyimler ve Beddualar:
1- Ğmertma gagasuptos.
2- Ğmertma açaris tkeepşi pehşişvelay gaçenos.
3- Nakavs nakavs tskali nakavs. (Bir konuda devamlı aynı şeyleri ısrarla konuşanlar için söylenir.)
4- Mamali mamluçi dedali dediuçi.
5- Akva, cakvaşin meykvanet avati gahta (Bilmece: Eve getirdik hasta oldu.)
6- Takaş tukaş makara çemma şişa dakara.

Fatma KORKUNT