"Devletler, Kendi Halklarının Başka Halklarla Olan İlişkilerinde Sorunlar Yaratmamalıdırlar"
Erdal KÜÇÜK
Gürcüstan’ın Acara Özerk Cumhuriyeti Başbakanı (Hükümet Başkanı) Levan Varşalomidze bir dizi temaslarda bulunmak üzere 14 Şubat 2005 tarihinde Türkiye’ye geldi. 17 Şubat 2005 tarihinde Hyatt Hotel’de Çveneburi Kültürel Dergi sahibi ve sorumlu müdürü Osman Nuri Mercan’ı ve Chveneburi.Net (www.chveneburi.net) adına yönetici ve editörü Erdal Küçük’ü kabul etti. Çok sıcak geçen sohbette, Çveneburi Kültürel Dergi’sini ve Chveneburi.Net’i (www.chveneburi.net) çok beğendiğini ve de takdir ettiğini belirtti. Bu yayınların bulunmasından dolayı çok memnun olduğunu belirten Varşalomidze, “Ben Chveneburi.Net’i (www.chveneburi.net) vakit buldukça ziyaret ediyorum ve çok beğeniyorum. Bu güzel çalışmalarınızdan dolayı sizi tebrik ediyorum. İnternetin gücü ve öneminin hiç hafife alınacak bir şey olmadığını biliyorum. Bizler Acara’nın en ücra yerlerine, hatta köylerine dahi interneti götürmek istiyoruz. Bunun için arkadaşlarımızla çalışmalar yürütüyoruz” dedi.
Gürcüstan Büyükelçisi Grigol Mgaloblişvili, Gürcüstan İstanbul Başkonsolosu Zviad Kvaçantiradze ve Gürcüstan Trabzon Başkonsolosu Nikoloz Gogitidze de görüşmede bulunanlar arasındaydı.
Çay ve sohbetin ardından röportaja geçildi.
- Öncelikle hoş geldiniz diyoruz; ziyaretiniz ile ilgili olarak bizleri bilgilendirir misiniz? Hangi konularda görüşmeleriniz oldu ve görüşmelerinizden memnun kaldınız mı?
- İlkönce sizleri selamlıyorum. Burada sizinle, çveneburilerin yanında olduğum için memnuniyetimi dile getirmek istiyorum. Ümit ediyorum ki bu dergi bizde de yayınlanır ve daha da çok tanınmış olur. Bu benim ilk resmi ziyaretim. Ziyaretimden oldukça memnunum. Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Hilmi Güler ile görüşmelerimiz oldu. Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı, Sanayi Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı yetkilileri ile de görüşmelerimiz oldu. Temaslarımız çok verimli geçti, birçok konuda ilerleme kaydettik. Görüşmelerimizin içeriği aslında önceden belirlenmiş idi ama bizler görüşmelerde birçok konuyu masaya yatırdık. Görüşmelerimizin ana konusu Gürcüstan-Türkiye ve Acara-Türkiye ilişkileri oldu.
- Bunun sizin Türkiye’ye ilk ziyaretiniz olmadığını biliyoruz daha önceleri Artvin’e gelmiş bir dizi temaslarda bulunmuş, Türkiye ile Gürcüstan arasındaki ilişkilerin daha da ileriye gitmesi için bir dizi sınır anlaşmaları yapmıştınız. Bu çalışmalarınızın ilk göstergesi de Hopa-Batumi arasında denizyolu ile vizesiz seyahatler oldu. Bu gelişmeler hakkında bizlere neler söylemek istersiniz?
- Ben öncelikle şunu vurgulamak istiyorum; halklarımızın birbirlerini daha iyi tanımaları için, birbirleri ile daha fazla yakınlaşmaları için elimden gelen her şeyi yapacağım. Devletler, kendi halklarının başka halklarla olan ilişkilerinde sorunlar yaratmamalıdırlar. Hopa-Batumi anlaşmalarından bahsedecek olursak; Acara bölgesi halkı ve tüm Gürcüstan halkı ve Türkiye’deki Artvinliler ki buralarda çok sayıda Gürcü yaşamaktadır, sorunsuz ve vizesiz Hopa’dan Batumi’ye kolayca geçebilecekler. Bunun için gemi ile gidişe sadece bir saat gerekiyor. Anlaşma uyarınca Acara’da üç gün kalınabilecek. Seyahatler serbestçe ve vizesiz olacak. Gelen misafirlerimiz ülkemizde rahatça dinlenebilecek ve yine geri dönebileceklerdir. Böylece ülkemize gelenler memnun gitmiş ve memnun dönmüş olacaklar. Bugün için bunlar yapılabilmektedir ama ilerde daha fazla imkan sağlayacağımızdan emin olabilirsiniz. Hopa-Batumi hattını açtık, en fazla bir ay içinde ise Batumi-Trabzon hattını da açacağız. Aynı üç günlük vizesiz gidiş geliş bu hat içinde geçerli olacak. Böylelikle iki ülke halkı birbirleriyle daha kolay iletişim kuracaklar. Bizim amacımız halkımız için elimizden gelen her şeyi yapmaktır.
- Sarp sınır kapısındaki son düzenlemeler nelerdir? Daha önceleri sınır geçişleri adeta eski Sovyet dönemini andıran sıkı denetimlerle mümkündü. Artık Sarp sınır kapısından güvenli ve sorunsuz girişler yapılabiliyor mu?
- Daha önceki senelerde var olan durum ile şimdiki durum kıyaslanamaz bile. Artık Sarp kapısındaki geçişler çok değişti. Bir sene öncesine kadar geçişlerde rüşvet talep ediliyordu. Şimdi ise yeşil koridorumuz var. Bu yeşil koridor sayesinde herkes iki dakikada Gürcüstan’a girebilir. Türkiye’nin Sarp Gümrük Kapısı Müdürü’nün Batumi’deki ziyareti sırasında kendisiyle birçok görüşmemiz oldu. Ümit ediyorum ki kararlaştırıldığı gibi yeşil koridoru Türkiye tarafı da uygular ve böylece problemler azalır. Düşünün Türkiye’den Gürcüstan’a geçmek için beş dakika yeterli olacak.
- Sınır antlaşmalarına tekrar dönecek olursak, Maçaheli’de bildiğiniz gibi ağır kış şartlarında yollar kapanıyor ve Borçka ile bağlantı zaman zaman kesiliyor. Özellikle doğum, hastalık ve ölüm hallerinde pasavan geçişi ile Gürcüstan üzerinden Artvin’e ulaşılabiliyor. Mevcut pasavan geçiş protokolü daha da genişletilebilir mi? Daha neler yapılabilir? Maçaheli’ye hiç olmazsa Maraditi’den alternatif transit bir geçiş sağlanabilir mi? Bildiğim kadarı ile Maraditi’den transit Maçaheli’ye geçiş talebi yapılmış, bu talep hakkında neler söylemek istersiniz?
- Evet sizinle tümü ile aynı fikirdeyim, Maçaheli yolunda büyük sorun mevcuttur. Bir ay önce Maçaheli’den hamile bir kadının Borçka’ya ulaşmak için sınırdan geçişini sağladık ve her türlü yardımda bulunduk. Fakat bu böyle olmamalı, geçiş daha kolay ve serbest olmalı. Hiç olmazsa bölge halklarının birbirleri ile rahat görüşebilmeleri sağlanmalı. Bunun için çaba göstereceğiz. Bundan hareketle biz hükümet olarak bu sorunu masaya yatırdık ki iletişim ve geçişler daha kolay ve serbest olsun.
- Türkiye ile Gürcüstan arasındaki mevcut iyi komşuluk ilişkilerini yeterli buluyor muzunuz? Dostluk ve kardeşliğin daha da pekişmesi ve de mevcut durumundan daha ileriye gitmesi için başka neler yapılabilir? Sizin bu yönde bir hedefiniz, projeleriniz var mı?
- Bana göre Gürcüstan ve Türkiye arasında iyi komşuluk ve dostluk ilişkilerinin gelişmesi adına daha çok şey yapılması gerekiyor. Maalesef resmi olarak anlaşmaya varılmış ve imzalanmış birçok konu kağıt üzerinde kaldı, bunlar hayata geçirilemedi. Biz bu konuda daha aktif olmalıyız ve daha çok inisiyatif göstermeliyiz ki bizim halkımız daha çok şey öğrensin. Maalesef Türkiye’de Gürcüstan’ın ve de Gürcüstan’da Türkiye’nin kardeşliği yeteri kadar bilinmiyor. İki ülkenin halkı birbirleri hakkında çok az bilgiye sahipler. Bence sizin internet siteniz ve derginiz sayesinde birçok şey yapabiliriz ve halkı bilgilendirebiliriz. Bu bilgilendirme işlemini yaygınlaştırmalı ve halkları birbirlerine tanıtmalıyız.
- Acara’daki yatırımlardan memnun musunuz? Özellikle Türkiye’den gelen yatırımlar ne düzeyde? Türkiye’den gelen yatırım taleplerini yeterli buluyormusunuz? Daha fazla yatırımların gelmesi için ne gibi çalışmalarınız var? Yatırım yapmak isteyen işadamlarına hangi kolaylıkları sağlıyorsunuz?
- Çok rahat söyleyebilirim ki bu göreve geldiğim günden bu yana geçen yedi ay boyunca en çok üzerinde durmuş olduğumuz konu bu yatırımları ve yatırımcıları çekme konusudur. Eskiden Acara’da ticaretten söz etmek mümkün değildi. Ticaret bir kişiye, bir aileye aitti. Şimdi ise durum çok farklı. Ben Acara’da şu an mevcut serbest ve özgür bir ortama herkesi yatırım için davet ediyorum. Ve herkese söylüyorum ki her işadamının ve her yatırımcının garantörü şahsen ben olacağım. Aslında bu ziyaret sırasında birçok konu çözüme kavuşturuldu.. Artık Acara’da Türk işadamları sayısız sektörlerde faaliyet gösteriyorlar. En yakın zamanda yeni yatırım alanlarını açıklayacağız ve Türk işadamlarının ülkemizde yatırım yapmaları için onlara yeni kolaylıklar sağlayacağız.
- Gürcüstan’da büyük bir ilgi ve endişe ile izlediğimiz iki tane devrim oldu. Tbilisi sokaklarında olduğu gibi Batumi sokaklarında da halk eski rejime dur dedi ve yeni yöneticilerini iş başına getirdi. Bu iki devrim hakkında neler düşünüyorsunuz?
- Bu devrim halkın kendi kararıdır. Acara’da eskiden tek kişilik bir rejim vardı. Bu rejime karşı yapılan devrimde en büyük rolü halk oynadı. Sonuç olarak devrimi halk yaptı. Yönetimde söz sahibi olmak bu halkın hakkıdır. Burada halk tek kişilik rejimi kendi inisiyatifi ile yine kendisi değiştirdi. Dolayısıyla Acara ve Gürcüstan hükümetinin başlıca amacı da bu halka hizmettir. Daha önce de söylemiş olduğumuz gibi halkımız için her şeyi yapacağız.
- Abaşidze yönetiminden bu güne Acara’da neler değişti. Halk şimdi mutlu mu?
- Öncelikle meydana gelen değişiklilerden bahsedecek olursak halkımız serbestçe konuşabiliyor, serbestçe hareket edebiliyor. Kısacası halkımız özgür. Doğal olarak on iki yıllık tek kişilik yönetim rejiminden sonra her şeyin birden değişmesi zordur, bazı problemler olabilir. Fakat şimdi Gürcüstan’daki en büyük sorun sosyal sorundur. Çözüm, daha fazla yatırım ve çalışma alanları yaratmaktır. Biz bunun için elimizden gelen çabayı gösteriyoruz. Ülkemize daha çok yatırımcıları çekersek iç sorunlarımızı çözebileceğimize inanıyorum.
- Acara’da kültür-sanat alanında ne tür hizmetler veriliyor, bu konuda yönetiminizin desteği hangi düzeyde?
- Bizim için öncelik eğitim, sanat ve kültürdür. Burada eğitim konusuna da yer verdim, çünkü eğitim her şeyin temelidir ve mümkün olduğunca maksimum olarak eğitime yatırım yapılmalıdır. Eğitim alanında yapılan yatırımlardan bir örnek verecek olursak Acara’daki toplam dört yüz beş okuldan sadece son yedi ay içerisinde yarısından fazlasını tamir ettik. Çocuklara daha normal ve insancıl bir eğitim ortamı yaratıldı, bu sayede çocuklar daha rahat nefes aldılar. Bizce, Türkiye Milli Eğitim Bakanlığı ile daha yoğun öğrenci değişim programları uygulamalıyız. Sadece okul öğrencileri seviyesinde değil, aynı zamanda yükseköğretim ve üniversite öğrencilerini de kapsamalıyız, hatta öğretmenleri de kapsamalıyız. Onları profesyonel seviyede eğitime hazırlamalıyız. Sanata ve kültüre daha fazla yer vermeliyiz ve daha aktif çalışmalıyız. Artık sadece hükümet üyelerinin seyrettiği tiyatrolarımız olmayacak, bizim çabamız kültürel etkinlikleri halkımıza sunmak ve onların etkin katılımını sağlamaktır. Eminim ki birçok Türk sanatçı ve kültür alanlarında çalışanlar Acara’ya gelecekler ve Gürcüstan’ın hayatında daha fazla rol oynayacaklardır.
- Son olarak Türkiyeli Gürcülere ne mesaj vermek istersiniz?
- Ben buradaki tüm Gürcülere sevgilerimi iletiyorum. Onlara en derin sevgilerimi gönderiyorum, çünkü onlar gerçekten mert insanlardır. Her şeyleri ile mert olan o insanların hayatlarında hep iyi şeylerle karşılaşmalarını diliyorum. Sık sık Gürcüstan’a ve Batumi’ye gelsinler.
- Röportaj isteğimizi kabul ettiğiniz için çok teşekkür ediyoruz.
- Ben teşekkür ediyorum, sizleri misafirim olarak Acara’ya en kısa zamanda bekliyorum. Başarılarınızın devamını diliyorum.