Gürcü Soyadları (Gvarebi)

  Kök kısmını oluşturan kelimelere baktığımızda Gürcü soyadlarının çok çeşitli olduklarını görürüz. Bu soyadların büyük çoğunluğu insanların ilk adlarından türemiştir. Bazı durumlarda ise soyadı, bu soyadını kullananların atalarının adından türemiştir. Dişil isimlerin, nadiren de olsa soyadların kökünde kullanılmış olması dikkat çekicidir. Pek çok Gürcü soyadı, hayvan, balık, iş aleti, silah isimlerinden türemiştir. Kabile, boy, millet ve köken isimlerinden türemiş soyadları ile de aynı sıklıkla karşılaşmaktayız.

       
Gürcü soyadlarının büyük bir kısmı insan isimlerinden türemiştir. Gürcüstan’da kullanılan en yaygın eril isimler şunlardır; Giorgi (გიორგი) [147454 kişi bu ismi kullanmaktadır.], Davit (დავითი) [76051], Zurab (ზურაბი) [49789], Aleksandre (ალექსანდრე) [42715], Levan (ლევანი) [41851] ve Miheil (მიხეილი) [35681]. Gürcüstan’da kullanılan en yaygın dişil isimler ise şunlardır; Tamar (თამარი) [100658], Nino (ნინო) [92937], Maya (მაია) [491310], Nana (ნანა) [45008] ve Maryam (მარიამი) [43698].

       
Gürcü soyadlarının VI. yüzyılda belirdiğine dair bir düşünce mevcut ise de günümüzde kullanılan soyadların büyük bölümü XIV – XV. yüzyıllarda ortaya çıkmıştır. Gürcüstan’daki köklü aileler, [Örneğin Donauri (დონაური), Bağvaşi (ბაღვაში), Maruşiani (მარუშიანი), Grdzelidze (გრძელიძე), Kançaveli (ყანჩაველი), Dadiani (დადიანი) v.s] IX – XI. yüzyıllara ait tarihi belgelerden bilinmektedir.

       
Günümüzde Gürcülere ait binlerce isim ve soyadı kayıt altına alınmıştır. Kayıt altına alınan soyadların yaklaşık bin tanesi, toplam sayısı bin kişiyi aşmayan toplulukları temsil eden soyadlarıdır. Gürcüstan’da kullanılan en yaygın soyadları şunlardır; 1. Beridze (ბერიძე) [24797], 2. Kapanadze (კაპანაძე) [18550], 3. Gelaşvili (გელაშვილი) [17995], 4. Maisuradze (მაისურაძე) [16516], 5. Giorgadze (გიორგაძე) [14582], 6. Kvaratshelia (კვარაცხელია) [13618], 7. Lomidze (ლომიძე) [12949], 8. Şengelia (შენგელია) [12764], 9.Tsiklauri (წიკლაური) [12499], 10. Hutsişvili (ხუციშვილი) [11062], 11. Bolkvadze (ბოლქვაძე) [11059], 12. Nozadze (ნოზაძე) [10784], 13. Abuladze (აბულაძე) [10438], 14. Gogoladze (გოგოლაძე) [9791], 15.Tabatadze (ტაბატაძე) [9506], 16. Mikeladze (მიქელაძე) [9454], 17. Mçedlişvili (მჭედლიშვლი) [9359], 18. Tsertsvadze (ცერცვაძე) [8500], 19. Dolidze (დოლიძე) [8449], 20. Abaşidze (აბაშიძე) [8322], 21. Maharadze (მახარაძე) [8241], 22. Maçaraşvili (მაჭარაშვილი) [8099], 23. Todua (თოდუა) [8079], 24. Diasamidze (დიასამიძე) [8017], 25. Metreveli (მეტრეველი) [7685], 26. Şonia (შონია) [7648], 27. Katamadze (ქათამაძე) [7592], 28. Kavtaradze (ქავთარაძე) [7494], 29. Caparidze (ჯაფარიძე) [7378], 30. Kobahidze (კობახიძე) [7271], 31. Çelidze (ჭელიძე) [7173], 32. Pipia (ფიფია) [7142], 33. Putkaradze (ფუტკარაძე) [7003], 34. Çhaidze (ჩხაიძე) [6977], 35. Barbakadze (ბარბაქაძე) [6928], 36. Cavahişvili (ჯავახიშვილი) [6893], 37. Samharadze (სამხარაძე) [ 6801], 38. Çanturia (ჭანტურია) [6698], 39. Dumbadze (დუმბაძე) [6632], 40. Meladze (მელაძე) [6479], 41. Tsetshladze (ცეცხლაძე) [6463], 42. Modebadze (მოდებაძე) [6435], 43. Cikia (ჯიქია) [6432], 44. Tsintsadze (ცინცაძე) [6396], 45. Gabunia (გაბუნია) [6389], 46. Şubitidze (შუბითიძე) [6374], 47. Boçorişvili (ბოჭორიშვილი) [6175], 48. Siharulidze (სიხარულიძე) [6156], 49. Davitadze (დავითაძე) [6156] ve 50. Çubinidze (ჩუბინიძე) [6139].

       
Gürcü soyadlarının 1.649.222 tanesinin “–dze (–ძე)”, 1.303.723 tanesinin “–şvili (–შვილი)”, 494.224 tanesinin “–ia (–ია)”, 200642 tanesinin “–ava (–ავა)”, 129.206 tanesinin “–iani (–იანი)”, 76.044 tanesinin “–uri (–ური)” ile bittiği belirlenmiştir.

       
Gürcü soyadlarının soneklerine bakarak, soyadını taşıyan kişinin Gürcüstan’ın hangi bölgesinden olduğunu belirlememiz mümkündür. Örneğin, –ia (–ია), –ua (–უა) ve –ava (–ავა) sonekleri ile biten soyadları Samegrelo’da (სამეგრელო), –iani (–იანი) soneki ile biten soyadları Svaneti’de (სვანეთი) ve Raça – Leçhumi’de (რაჭა – ლეჩხუმი), –uri (–ური) soneki ile biten soyadları Mtianeti’de (მთიანეთი – Doğu Gürcüstan) yaygındır. –dze (–ძე) veya –şvili (–შვილი) sonekleri ile biten soyadları, Doğu ve Batı Gürcüstan’da yaygın olarak kullanılmaktadır.
 

   Gürcüler arasında soylu sınıftan ve ruhban sınıfından gelme oranı oldukça yüksektir. XIX. yüzyıla ait istatistikî veriler analiz edildiğinde, o tarihlerdeki Gürcüstan’ın toplam nüfusunun %5,29’unun (70.000’den fazla Gürcünün) soylu sınıftan geldiği görülmektedir. Aynı yüzyılda Rusya İmparatorluğu’nda bulunan diğer halklara ait benzer oranlar, bu oranın oldukça gerisinde kalmaktadır. Örneğin, Rus soylu sınıfı toplam nüfusun % 0.76’sı idi. Rusya İmparatorluğu’ndaki ortalama oran ise % 0,97 idi. Kafkasya’da, soylu sınıftan gelen nüfusun % 41,5’ini Gürcüler, %16,8’ini Ruslar, %5,4’ünü Ermeniler oluşturuyordu. Bahsi geçen yüzyılda, Rusya İmparatorluğu’ndaki ruhban sınıfı oranı toplam nüfusun % 0,47’si idi. Gürcüler arasındaki ruhban sınıfı oranı ise nüfusun % 2,18’inden (29.000 kişi) fazlaydı. Bu yüzden Gürcüler, İmparatorluk ulusları içinde özel bir yere sahipti.

       
Yabancı gözlemciler, Gürcü nüfusu içindeki ruhban sınıfı ve soylu sınıf oranlarının yüksekliğinin Gürcü ulusunun etnik ve kültürel imajı üzerinde olumlu bir etkisi olduğundan bahsetmişlerdir.

       
Simon Canaşia (სიმონ ჯანაშია), Hundziler’in (ხუნძები – Dağıstan halklarından), Gürcüler arasındaki soylu sınıf oranının yüksekliliğine bir çeşit tepki olarak yorumlayabileceğimiz bir şekilde Gürcülerden sık sık “prensler” ve “soylular” olarak söz ettiklerini söylemiştir.

       
Gürcü soylu sınıfına ait soyadları şunlardır;

       
1. Abameliki (აბამელიქი), 2. Abaşidze (აბაშიძე), 3. Agiaşvili (აგიაშვილი), 4. Avalişvili (ავალიშვილი), 5. Amatuni (ამათუნი), 6. Amilahvari (ამილახვარი), 7. Amirecibi (ამირეჯიბი), 8. Andronikaşvili (ანდრონიკაშვილი), 9. Ançabadze / Açba (ანჩაბაძე / აჩბა), 10. Arghutinski (არგუთინსკი), 11. Asatiani (ასათიანი), 12. Apakidze (აფაქიძე), 13. Abhazi (აბხაზი), 14. Ahvlediani (ახვლედიანი), 15. Babadişi (ბაბადიში), 16. Barataşvili (ბარათაშვილი) 17. Bebutaşvili (ბებუთაშვილი), 18. Begtabegishvili (ბეგთაბეგიშვილი), 19. Gabaşvili (გაბაშვილი) 20. Gardaphadze (გარდაფხაძე) 21. Gedevanişvili (გედევანიშვილი), 22. Gelovani (გელოვანი), 23. Gugunava (გუგუნავა), 24. Guramişvili (გურამიშვილი), 25. Gurieli (გურიელი), 26. Gurgenidze (გურგენიძე), 27. Dadeşkeliani (დადეშქელიანი), 28. Dadiani (დადიანი), 29. Dgebuadze (დგებუაძე), 30. Diasamidze (დიასამიძე), 31. Emuhvari (ემუხვარი), 32. Eristavi (ერისთავი), 33. Vaçnadze (ვაჩნაძე), 34. Vahvahişvili (ვახვახიშვილი), 35. Vezirişvili (ვეზირიშვილი), 36. Tavdgiridze (თავდგირიძე), 37. Tarhan – Mouravi / Tarhnişvili (თარხან –მოურავი / თარხნიშვილი), 38. Taktakişvili (თაქთაქიშვილი), 39. Tumanişvili (თუმანიშვილი), 40. Turkestanişvili (თურქესტანიშვილი), 41. İaşvili (იაშვილი), 42. İnal – İpa / İnalişvili (ინალ –იფა / ინალიშვილი), 43. Kalatozişvili / Kavkasidze (კალატოზიშვილი / კავკასიძე), 44. Lionidze (ლიონიძე), 45. Lortkipanidze (ლორთქიფანიძე), 46. Marşania (მარშანია), 47. Maksimenişvili (მაქსიმენიშვილი), 48. Mağalaşvili (მაღალაშვილი) 49. Makaşvili (მაყაშვილი), 50. Maçabeli (მაჩაბელი), 51. Maçutadze (მაჩუტაძე), 52. Melikişvili (მელიქიშვილი), 53. Mikadze (მიქაძე), 54. Mikeladze (მიქელაძე), 55. Mheidze (მხეიძე), 56. Nakaşidze (ნაკაშიძე), 57. Nijaradze (ნიჟარაძე), 58. Orbeliani (ორბელიანი), 59. Ratişvili (რატიშვილი), 60. Robitaşvili (რობიტაშვილი), 61. Rusişvili (რუსიშვილი), 62. Saginaşvili (საგინაშვილი), 63. Sidamon Eristavi (სიდამონერისთავი), 64. Sumbataşvili (სუმბათაშვილი), 65. Soloğaşvili (სოლოღაშვილი), 66. Tuşişvili (თუშიშვილი), 67. Pavlenişvili (ფავლენიშვილი), 68. Palavandişvili (ფალავანდიშვილი), 69. Paghava (ფაღავა), 70. Kobulaşvili (ქობულაშვილი), 71. Koçakidze (ქოჩაკიძე), 72. Karalaşvili (ქარალაშვილი), 73. Kipiani (ყიფიანი), 74. Şalikaşvili (შალიკაშვილი), 75. Şervaşidze (შერვაშიძე), 76. Şelia (შელია), 77. Çaabalurhva [Sothişvili] (ჩააბალურხვა) [სოთიშვილი], 78. Çerkezişvili (ჩერქეზიშვილი), 79. Çikovani (ჩიქოვანი), 80. Çicavadze (ჩიჯავაძე), 81. Çiçua (ჩიჩუა), 82. Çolokaşvili (ჩოლოყაშვილი), 83. Çkotua (ჩქოტუა), 84. Çheidze (ჩხეიძე), 85. Tsitsişvili (ციციშვილი), 86. Dziapş – İpa (ძიაპშ – იფა), 87. Tsereteli (წერეთელი), 88. Tsulukidze (წულუკიძე), 89. Çavçavadze (ჭავჭავაძე), 90. Herheulidze (ხერხეულიძე), 91. Hidirbegişvili (ხიდირბეგიშვილი), 92. Himşiaşvili (ხიმშიაშვილი), 93. Hocaminasovi (ხოჯამინასოვი), 94. Cavahişvili (ჯავახიშვილი), 95. Caiani (ჯაიანი), 96. Candieri (ჯანდიერი), 97. Caparidze (ჯაფარიძე), 98. Corcadze (ჯორჯაძე)