Gaffar Yılmaz (Katamadze): Kendinizi Gürcü Haber.com ve Chveneburi.net okurlarına tanıtır mısınız? Gürcü soyadınız yani gvariniz nedir? Mesleğiniz nedir? Mehmet Nuri Tayyar: 1955, İnegöl doğumluyum, evli ve iki çocuk babasıyım. Gürcüce soyadım Dumbadze.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Bir de sizin çok popüler olan Gürcüce bir lakabınız var, o nedir? Siz Mamia olarak da biliniyorsunuz…
Mehmet Nuri Tayyar: Mamia, 1985 yılında Gürcüstan’dan bir misafirim gelmişti, o dönemde henüz Sarp sınır kapısı açılmamıştı. Şota Beridze adında yakın bir akrabamız, İnegöl’e bizi ziyarete gelmişti. O, taktı o ismi. 1985 yılından beri yakın arkadaşlarım Mamia diye hitap ederler.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Peki, sayın Mamia sülalenizin hikayesi nedir? Nereden? Ne zaman göç etmiş ve nereye yerleşmiştir?.
Mehmet Nuri Tayyar: Sülalemiz, 1878 Osmanlı-Rus harbinden sonra Gürdcüstan’dan göç etti. Biliyorsunuz Osmanlı İmparatorluğu savaşı kaybetti, kaybettikten sonra da Batum ve Acara Bölgesi Gürcüstan’a kaldı. O dönemde müslüman olan bizim atalarımızın bir kısmı, Osmanlı topraklarında yaşamak istemişler. Bizim dedelerimiz o tarihte, normal göçle önce İskenderun'a yerleşmişler ve 7 aylık bir süre için iskenderun da ikamet etmişler, tabi bu 1880-1890’larda oluyor. Fakat oranın iklimini, bölgeyi beğenmemişler ve oradan da göç ederek Bursaya gelmişler. İnegöl'ün Tüfekçi Konak Köyüne yerleşmişler. Tabii burayı seçmelerinin en büyük sebeplerinden bir tanesi de Bursa’nın geldikleri bölgenin coğrafi yapısına uygun olmasıymış. Dedelerimizin Gürcüstan'dan geldikleri yerlerle, bugün bizim yaşadığımız yerler coğrafya ve iklim olarak birbirine son derece benziyor. Bu nedenle yaşamak için burayı seçmişler.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Köyünüze kaç yılda bir gidiyorsunuz? Köyünüzde Gürcüce yoğun olarak konuşulur mu?
Mehmet Nuri Tayyar: Tabiki, köyüme sık sık gidiyorum, özellikle düğünlerde, cenazelerde her türlü cemiyet olaylarında ve akraba ziyaretlerinde sürekli köyümüze gidiyoruz. Köyümüzle irtibatımızı kesmiş değiliz. Köyümüzün tamamı, yüzde yüzü Gürcü’dür. Köyümüzde Gürcüce konuşulur. Köyümüzde yedisinden yetmişine kadar, herkes Gürcüce konuşur. Evlerde, sokaklarda günlük yaşamda hep Gürcüce konuşulur yani…
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Peki, o halde ailenizde kimler Gürcüce konuşuyor? Ana diliniz Gürcüceyi unutmamak, çocuklarınıza aktarmak ve Gürcü adetlerini muhafaza etmek için neler yapıyorsunuz?
Mehmet Nuri Tayyar: Bu konuda özel bir gayret gösterdiğimizi söyleyemeyiz. Ancak annelerimizin babalarımızın bize öğrettiği Gürcüceyle, ev içerisinde Gürcüce konuşuyoruz. Fakat çok enteresandır ki,mesela ben eşimle annemle babamla, akrabalarla gürcüce konuşurum; ancak ne hikmetse çocuklarımızla türkçe konuşuyoruz. Bu çok ilginçtir, aslında. Ama yine de Gürcüce konuşmaya gayret ediyoruz. Örf, adet, gelenek göreneklerimizin öğretilmesi için 1977 yılında büyüklerimiz İnegöl Kafkas Folklor ve Kültür Derneği’ni kurmuş. Biz de hemen hemen 27 yıldır bu dernekte yetiştik. Bu dernek sayesinde bizler kültürümüzü, folklorumuzu, gelenek-görenek ve adetlerimizi öğrenme imkanı bulduk. Bugün gençlerimiz de kültürümüzü bu şekilde öğrenmeye çalışıyorlar.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Gürcü yemeklerini özlüyor musunuz? Yapma imkanı buluyor musunuz? Ve en sevdiğiniz Gürcü yemeği hangisidir?
Mehmet Nuri Tayyar: Gürcü yemeklerini özlemiyoruz çünkü yaşıyoruz, evde sürekli Gürcü yemekleri yapmak suretiyle özlemini duymuyoruz. Biz dedelerimizin, ninelerimizin eskiden Gürcüstan’dan getirdikleri adetlere göre evde sürekli Gürcü yemekleri yapıyoruz. Bunların başında, Sinori, Kalaco, Phal Lobya’yı gibi sayabiliriz. Bunları sürekli yapıp yiyoruz..
Gaffar Yılmaz (Katamadze): En gözde olan hangisi?
Mehmet Nuri Tayyar: Valla ben en çok Phal Lobyayı çok severim. Mısır ekmeğiyle, cadiyle tabii.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Evet, iyi seçim. Peki, şimdiye kadar Gürcü kültürüyle ilgili herhangi bir etkinlikte bulundunuz mu?
Mehmet Nuri Tayyar: Bulunmaya çalıştık. İşte dernekte, derneğimizde zaman zaman yöneticilik yaptık, zaman zaman gençliğimizde, uzun yıllar halk oyunları ekibinde oynamaya çalıştık. Kendi araştırmalarımız ve imkanlarımız doğrultusunda halk oyunları ekibleri oluşturduk, ne bileyim festivallere katıldık. Uluslararası festivallerde yer aldık. Yurt dışında ülkemizi temsil ettik. Yani birşeyler yapmaya çalıştık.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Çevrenizdeki diğer Gürcülerle görüşüyormusunuz? Bir araya geldiğinizde neler yapıyorsunuz? Herhangi bir Gürcü derneğine veya lokaline üye misiniz?
Mehmet Nuri Tayyar: Diğer Gürcü insanlarla irtibatımız var. Biz dernek olarak her yıl, [inşallah bu yılda dördüncüsünü düzenleyeceğiz.] uluslararası düzeyde festival düzenliyoruz. Piknik adı altında bir festival düzenliyoruz. Bu pikniğimizde, Türkiye’nin bir çok değişik bölgesinde yaşayan Gürcü hemşehrilerimizi, insanlarımızı davet ediyoruz, onlarla görüşme imkanı buluyoruz. Bu arada İnegöl derneği olarak diğer Bursa, Gemlik, Orhangazi, İznik, Gölcük, İzmit, İstanbul ve Ankara’daki derneklerle irtibatımız da var. Ben ayrıca Bursa’daki derneğin de kurucu üyelerindenim. Onlarla sürekli irtibat halindeyiz. Zaten Bursa’daki beş dernek, birlikte hareket ediyoruz. Biz kardeş derneğiz, her türlü etkinliklerimizde birbirimizle iştişare etmek suretiyle çalışmalar yapıyoruz, faaliyetler sürdürüyoruz.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Çok güzel. Peki, Çveneburi dergisi, Gürcü Haber.com ve Çveneburi.Net ile ilgili görüşleriniz nelerdir?
Mehmet Nuri Tayyar: Şimdi ChveneburiNet ile Gürcü Haber.com henüz yeni yeni faliyetlere başladı, internet olayına özellikle gençlerimiz daha çok ilgi gösteriyor. Ne yazık ki 45-46 yaşından sonra bizler internetin başında oturacak zaman da bulamıyoruz. Ama bundan sonra tabii sırf bu haberler için zaman bulacağız. Biz kendi çevremizde bu sitelerle ilgili çok güzel şeyler duyuyoruz. Örneğin dernekle ilgili yapılan tüm çalışmalar bu sitelerde Türkiye’deki insanlarımızı yansıtılıyor, ben bu vesileyle Sizlere de çok teşekkür ediyorum. Gerçekten çok hoş, Türkiye’de yaşayan Gürcülerle ilgili haberler, faaliyetler, kültürel etkinlikler olduğu sürece tabiki bir şekilde bundan haberdar olucaz. bu vesileyle bu internet aracılığıyla böyle şeylerden haberdar olduğumuz için, böyle bir faaliyet içinde olduğunuz için Gürcü Haber.com ve Chveneburi.Net’e İnegöl’deki Gürcüler adına teşekkür ediyoruz...
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Biz de memnuniyetle kabul ediyoruz bu teşekkürü ve bilakis bizler bu yaptığımızı bir görev olarak addediyoruz ve bizi izlemeye devam ediniz diyoruz.
Peki, Ahmet Özkan (Melaşvili) hakkında neler söyleyebilirsiniz? Onu nasıl bilirsiniz? Onun anısını yaşatmak için ne yapılmasını önerirsiniz?
Mehmet Nuri Tayyar: Rahmetli Ahmet Özkan (Melaşvili) çok saygıdeğer bir abimizdi. 1977 yılında resmen kurulan İnegöl Kafkas Folklor ve Kültür Derneğinin kuruluşunda çok büyük emeği geçti. Onun telkinleriyle ve onun illa bu derneği kurun, ben her türlü desteği vereceğim demesiyle, bizim büyüklerimizle yapılan toplantılarda, tüzükler hazırlandı, Ahmet Özkan (Melaşvili)’nin çalışmalarıyla ve bu dernek 1977’de resmen kuruldu. Yani bu derneğin kuruluşunda en büyük pay sahibi olanlardan bir tanesi rahmetli Ahmet Özkan (Melaşvili) idi. Hayriye Köyünde biliyorsunuz onun mezarı. Her yıl onun ölüm yıldönümlerinde birlikte oluyoruz, dostlarımızla oraya gidiyoruz, onu ziyaret ediyoruz. İşte, Hayriye Köyünde bir etkinliğe katıldığımızda, düğünmüş, cenazeymiş gibi konularda gittiğimizde mutlaka onun mezarını da ziyaret ediyoruz.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Evet, bir diğer soru da, Gürcüstan’a gittiniz mi? Orada akrabalarınız var mı? Eğer gittiyseniz orayı nasıl buldunuz, düşünceleriniz neler?
Mehmet Nuri Tayyar: Gürcüstan’a çok kez gittim. Ben Gürcüstan’a ilk kez 1985 yılının Eylül ayında gittim. O zaman Sarp sınır kapısı açık değildi. 1985’deki Gürcüstan’a bu ilk yolculuğumu Ermenistan üzerinden, kars üzerinden tren yolculuğuyla gerçekleştirdim. O dönemde tabii daha farklıydı. Orada düzen, sistem bugünkünden farklıydı. Gürcüstan’a ikinci kez 1989’un yılbaşında Sarp sınır kapısı açıldıktan sonra gittim. Batum’da akrabalarımız var, dostlarımız var, arkadaşlarımız var. Uzun bir zamandır, yani yaklaşık 12-13 seneden beri Gürcüstan ile iyi bir diyalog içerisindeyiz. Birlikte sosyal ve kültürel etkinlikler yapıyoruz. Biz halk oyunları ekibimizle 1998 yılında Gürcüstan’a gittik ve orada düzenlenen uluslararası festivalde ülkemizi başarıyla temsil ettik. Ayrıca her yıl İnegöl’de düzenlenen uluslararası festivallere Gürcüstan’dan çeşitli halk oyunları topluluklar davet etmek suretiyle, kültürel etkinliklerimizi bugüne kadar sürdürdük. En son geçen sene [2003] 23 Nisan’daki Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nda Gürcüstan’dan çeşitli ekipler davet ettik. Orhangazi, Bursa, İnegöl ve İznik olarak Gürcüstandan dört farklı ekip getirdik, onları bir hafta süresince evlerimizde misafir ettik. Bu süre zarfında bizim çocuklarımız, Gürcüstan’dan gelen çocuklarla tanışma ve kaynaşma fırsatı buldu. Kısaca Gürcüstan ile bu tür kültürel irtibatlarımız var.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Şimdi siz, İnegöl derneği için üçüncü kez mi başkanlığa seçildiniz?
Mehmet Nuri Tayyar: Hayır, bir dönem, bir daha iki, üç, dört bu beşinci dönem...
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Peki, tekrar hayırlı olsun diyoruz. Bu yeni dönemle ilgili farklı bir takım projeleriniz varmı? Çünkü siz özellikle bu derneğin bünyesinde barındığı folklor ekibiyle bir tür bayraktarlık,bir tür dinamo görevi üstleniyorsunuz ve duayen olarak anılıyorsunuz Türkiyedeki Gürcü camiası içinde. Yeni planlarınız projeleriniz var mı? Yeni ekibiniz ile ufukta neler var? Bu sahip olduğunuz deneyimi, kültürü bir şekilde Türkiye’nin diğer şehirlerindeki hemşehrilerinize aktarmayı düşünüyor musunuz?
Mehmet Nuri Tayyar: Evet düşünüyoruz, şöyle; 26 Aralık 2003’te biz kongremizi yaptık ve hemen ertesi günü 27’sinde biz Gürcüstan'a gittik. Gürcüstan’a gitmemizin sebebi 4 Ocak’ta Gürcüstanda yapılan devlet başkanlığı seçimleri öncesi, şu andaki devlet başkanı sayın Saakaşvili’ye hayırlı olsuna gittik, [Çünkü daha önce bir vesileyle kendisiyle tanışmıştık.] ve dördünde seçimler yapıldı, seçimlerden sonra da biz Türkiye’ye döndük. Hemen yönetim kurulumuzla ilk toplantımızı yaptık. İnşallah ilk hedefimiz şu anda mevcut olan dernek binamızın genişletilmesi olacak. İnsanlarımızı yeni bir dernek binasına kavuşturma amacımız var çünkü şu andaki dernek merkezimiz üyelerimize yetmiyor. Üst katta halk oyunları gurubumuzun çalışma salonu yeterli gelmiyor, artık sığmıyoruz. Folklor grubuna öğrencilerin yoğun talebi var. Folklor ekibimiz 7-12 yaş grubu ve büyükler olmak üzere iki kategoride faaliyet gösteriyor. Yani burası bir öğretim binası gibi, okul gibi oluyor, özellikle hafta sonları dolup taşıyor.
İki farklı kategoride çalışma yapan öğrenciler hucüm edince sınırlı olan yerimiz yetmiyor. İlk etapta inşallah 28 Marta yapılacak genel seçimlerden sonra yeni belediye başkanı seçildikten sonra onlarla istişare etmek suretiyle üst katta yeni bir çalışma yapıcaz. Alt kattaki lokalimizde üyelerimizin daha lüks ve daha sağlıklı bir ortamda bulunmaları için çalışmalar yapacağız. Bunun dışında, üç ülke hedefledik, halk oyunları grubumuzla inşallah üç ayrı ülkede Türkiye’yi temsil edicez.
Bu davetiyeler şimdiden bize gelmeye başladı. Ayrıca bizim kendi düzenleyeceğimiz, üç dört günlük bir kültür etkinliği yapacağız. Bu etkinlikler içerisinde bir sergi açmayı da düşünüyoruz, Gürcü El Sanatları, Fotoğraf ve Resim Sergisi düşünüyoruz. Derneğimizin 1977-2004 yılları arasında yapmış olduğu faliyetleri, çeşitli basın fotoğrafları, slayt gösterimleriyle de tanıtmak istiyoruz. İnşallah başarabiliriz bunu. Şenliğimizi her yıl başka bir köyde düzenliyoruz, bu yılda geçen yıldan farklı bir köyde düzenliyeceğiz inşallah. O köyde de süper bir finalle piknik yapacağız. Ki geçen sene yaklaşık 8-10 bin kişi vardı. Ondan önceki piknikte 6-7 bin yani heryıl sayı artıyor. İnşallah bu yıl daha büyük büyük hedefler planlıyoruz. Ayrıca açık söylüyorum ki, sadece halk oyunları çalışmaları değil biz İnegöl’de hem ekonomik olarak, hem politik olarak, yani her konuda güçlüyüz. İşte görüyorsunuz belediye kazanabilecek partilerin belediye başkan adayları, meclis üye il genel meclis adayları arasında hemşehrilerimiz yer alıyorlar, bu İnegöl’e hizmet yarışında. İnegöl’de, köylerle beraber Gürcü nüfusu, toplam nüfusun yüzde 32’si civarında. Merkezde yüzde 14, köylerde de yüzde 18 olmak üzere İnegöl’de yüzde 32 Gürcü nüfusu var.
Dolayısıyla İnegöl’de Gürcüler illa ki ön plana çıkacaklardır. İnegöl belediye başkanı zaten Gürcü, İnegöl’ü 15 yıldır Gürcü belediye başkanı idare ediyor. Bizim amacımız da dernek olarak seçilecek Gürcü belediye başkanına başarılı olması, iyi hizmet vermesi için destek vermek olacak. Onun çalışmalarına yardımcı olacağız, elimizden geldiğince bu tür destek çalışmalarımız olacak. Ayrıca zaman zaman içimizde hemşehrilerimizin problemleri oluyor. Biz onları gidermeye çalışıyoruz, onlara yardımcı olmaya çalışıyoruz. Bunun yanında fakir hemşehrilerimiz de oluyor. Onların öğrencileri oluyor, okullarda. İşte onlara maddi destek sağlamaya gayret gösteriyoruz. Ekonomik gücümüz yettiği sürece. Tabii bunlar ekonomiye dayanıyor, dernek olarak biz de ekonomik olarak çok güçlü sayılmayız. Ama yinede sağ olsunlar, dostlarımız hemşehrilerimiz, Gürcü iş adamlarımız desteklerini esirgemiyorlar, sağ olsunlar.
“Yeterki siz birşeyler yapın diyorlar” yani destekleniyoruz neticede. Eee kısaca budur olayımız ben hepsini anlatamam şu anda çünkü zamanımız yetmez. Yani çok dolu dolu bir sezon geçireceğimize inanıyorum ben. Ancak asıl en önemli hedeflerimizden birini söylemeyi unuttum. Gürcüce kurs açmayı planlıyoruz; ki Gürcüce öğrenmek isteyen bize gelsin alfabesiyle, tam profesyonelce öğrenebilsin… Çok istek de var. Gürcüce kursu için her türlü hazırlığımız da tamamdır.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Çok güzel, bunu biz kendi okuyucularımıza bir müjde olarak verebiliriz. Yani yine bir ilke imza atacak İnegöl. Çok güzel bir gelişme doğrusu…
Mehmet Nuri Tayyar: İnşallah yani bir Gürcü lisan kursu açmayı planlıyoruz.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Başarı dileklerinde bulunuyoruz o zaman sizlere...
Mehmet Nuri Tayyar: Sağol, teşekkür ederiz.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Bir sonraki sorumuz ise, Gürcüstan’daki gelişmeleri takip edebiliyor musunuz? Güller Devrimiyle başlayan yeni dönem Gürcüstan’a neler getirir? Mikhail Saakaşvili Gürcüstan’ı beklendiği gibi düze çıkarabilir mi?
Mehmet Nuri Tayyar: Gürcüstan’la ilgili gelişmeleri çok yakından takip ediyoruz. Çünkü derneğimizdeki uydu antenleriyle, artık Adjara tv, Gürcüstan birinci kanalı, Rustavi 2 ve İmedi tv kanallarını rahatlıkla izleyebiliyoruz. Gürcüstan’daki gelişmeleri günlük olarak bu kanallardan öğreniyoruz. Gürcüstan’da Saakaşvili’nin devlet başkanı seçilmesiyle sonuçlanan Güller devrimi belki de birilerini rahatsız etmiş olabilir aslında. Ancak Saakaşvili halkın desteğini arkasına aldı dolayısıyla yüzde 90 kusur oyla devlet başkanı seçildi. Benim Gürcüstan’ın geleceğiyle ilgili biraz endişelerim vardı. Ancak artık ben Saakaşvili’nin bu ülkeyi toparlacağını inanıyorum çünkü başka şansı yok, başka şansları yok. 28 Marttada orada parlamento seçimleri olacak. Büyük bir ihtimalle seçimlerden sonra hükümet atanacak ondan sonra ben yapılacak çalışmaların başarılı olacacağına inanıyorum. Çünkü halk güveniyor kendisine, desteği almış durumda, halk güvenirse, Saakaşvili’nin birşeyler yapacağına inanıyorum.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Hangi futbol takımının taraftarısınız?
Mehmet Nuri Tayyar: Tabii ki bizim İnegöl Kafkas Spor Klübümüzün taraftarıyım. İnşallah bu yıl da süper ligde şampiyon olursak üçüncü lige yükselme elemelerine katılacak. Belkide bu şimdilik çok zor. Çünkü gayri federal bir Kafkas Spor Kulübü, amatör olduğu sene, ikinci amatör kümede hiç mağlubiyetsiz şampiyon oldu ve birinci amatör kümeye yükseldi. Ertesi sene yine şampiyon oldu ve birinci amatör kümeye yükseldi ve üçüncü şampiyonluğunda süper lige yükseldi, hiç mağlubiyetsiz. İnegöl Kafkas Spor üç yılda çok büyük başarı elde etti. Şu an süper ligte güzel bir konumda çalışmalarına devam ediyor… Tabii takım taraftarlığında ilk önce biz Kafkas Sporluyuz. Ayrıca, İnegölsporumuz var ikinci ligde, birinci süper ligde ise Bursaspor’a sempatiyle bakıyoruz. Ama ne bileyim ben şahsım Beşiktaş’ı seviyorum, ille de fanatik değilim ama beşiktaşı seviyorum biz oniki puan öndeydik, Fenerbahçe 3 puan öne geçti. Bilmiyorum nasıl şampiyon oluruz. Ama o kadar da fanatik değilim. Ama Beşiktaşı seviyorum.
Gaffar Yılmaz (Katamadze): Gürcü Haber.com ve Chveneburi.net aracılığıyla Çveneburi (Gürcü) hemşerilerinize neler söylemek istersiniz? Ne mesaj göndermek istersiniz?
Mehmet Nuri Tayyar: Ben Türkiye’deki Gürcü hemşehrilerimize kendi kültürüne, folkloruna, tarihine, edebiyatına herşeyine sahip çıkmaları çağrısında bulunuyorum. Çünkü aslını bilmemek olmaz, yani Çveneburiler tarihini bilecek, çocuğuna en azından nerden geldiğini anlatacak, Gürcülük nedir? Bunu anlatacak. Çok kötü birşey değil bu, biz heryerde övünerek Gürcü olduğumuzu söylüyoruz. Çünkü biz Gürcüler Osmanlı döneminde olsun, Türkiye Cumhuriyeti döneminde olsun hiçbir zaman ihanet etmemiş, hiç bir zaman eksi bir şey yazmamış ve her zaman devletin yanında olmuşuzdur. Özellikle bu ülkenin bayrağına, bu ülkenin bölünmez bütünlüğüne herkesten daha çok sahip çıkmışız ve sahip çıkmaya devam edeceğiz.
Ben insanlarımızın bu Chveneburi.Net’e, Gürcü Haber.com’a, Çveneburi Kültürel Dergisi’ne sahip çıkmalarını istiyorum. Tek kelimeyle. Ben başka birşey söylemiyeceğim. Çveneburiler, kültürüne, diline, hemşehrilerine sahip çıksınlar, birbirlerini sevsinler, saysınlar.