Balcıdede Köyü - Gönen - Balıkesir

Bir Gürcü Köyü: Balcıdede

        Balcıdede Köyü Balıkesir ilinin Gönen ilçesine 7 km. uzaklıkta bir vadi içerisinde kurulmuştur. Bu köyün tüm halkı 1877 - 1878 (1293 yılı) Osmanlı - Rus savaşı sonucu buraya göç ettirilmiş Gürcülerden oluşmaktadır. Batumi ve çevresinde (Murgul) eski adı Ereguna olan köyde oturan büyüklerimiz sırf dini nedenlerle göçe tabii tutulmuşlar ve gemi ile önce İstanbul’a, buradan da yine gemi ile Bandırma'ya gelmişlerdir. Çeşitli yerleşim seçeneklerinden bugünkü yer beğenilmiş ve yerleşim gerçekleşmiştir. Bu bölgeye yerleştikten sonra bu yörede o zaman mevcut çeşitli çetelerle mücadele etmişler, yine de yerleşim yerlerini korumuşlardır.

        Köyün kurulduğu alan o zamanlar muazzam ormanlarla kaplıymış. Orman kesile kesile kilometrelerce büyüklüğünde tarlalar açılmıştır. Köy 45 hane olup kendi aralarında tamamen Gürcüce konuşurlar. Yeterli toprak olmayışı nedeniyle özellikle gençler olmak üzere kent varoşlarına göç yaşanmaktadır.

        Köy adını, batı kesimde bulunan tepedeki iki meşe ağacı altında yatan ve kim olduğu bilinmeyen yatırlardan almaktadır. Dedeköy adı bu yatırlardan gelmektedir. Bu arada, eskiden köyümüzde çok bal üretildiği içi Balcı adı eklenmiş ve köyümüzün adı Balcıdede köyü olmuştur. Köyümüzün Gürcüce olan eski adı Ereguna'dır.

        Köyümüz toprakları çok verimli olup ekilen her şeyden oldukça iyi sonuç alınır. Çoğunlukla patlıcan, domates, biber, bamya, elma, erik, kayısı, şeftali, kiraz, vişne, dut gibi ürünler elde edilir. Ayrıca tahıl olarak çeltik, buğday, ayçiçeği, nohut ve mısır ekilir.

        Evlenme Geleneği

        Genellikle evlilikler köy içinden yapılır. Köyün büyüklerinden bir kaç kişi, kızı istemek için, kız evine gönderilir. Kız tarafı ve kız, evlenmek için oluru verince bir kaç gece sonra söz yapılır. Söz gecesinde yüzükler takılır ve Gürcü oyunları oynanır.

        Bir misafir geldiğinde veya söz kesildikten sonra kızlar ve erkekler evde beraber toplanarak eğlenirler. Bu eğlenmeye bizde "toplantı" denir. Toplantılarda aramızdan seçtiğimiz kişilere makyaj yapılır. Çeşitli giysiler giydirilir ve piyes oynatılır. Ayrıca yöresel oyunlar olan: Şapka, 3-5-1, meyve sepeti, istasyon, el vurmaca, ot derdim var, sessiz sinema, terlik geçirme gibi oyunlar oynanır.

        Kına gecesinde gelin evinde oyunlar oynanır ve gecenin ilerleyen saatinde kına karılır. Gelin hazırlanır, kızlar gelinin etrafında toplanır, kızın yengeleri tarafından kına yakılır, gelin kayınvalidesinden hediye alıncaya kadar elini açmaz. Kına yakılırken bir taraftan da kızlar türkü söyleyerek gelini ağlatmaya çalışırlar. Kına yakılması bittikten sonra gelini kız arkadaşları sandalyesiyle birlikte havaya kaldırır ve damadın adını söylettikten sonra gelini yere indirirler. Düğüne gelecek misafirler için sabahın erken saatlerinde yemek pişirilmeye başlanır. Her çeşit yemek yapılmasına karşın en çok pişen keşkektir. Keşkek isteğe göre üzerine nohut dökülerek yenen ve söğüş etten yapılan bir yemektir.

        Düğün gecesi, gelin evinde gelin ve damat en önde olmak üzere tek sıra eşler halinde gelin ve damadın arkadaşları parmak dansı adı verilen oyunu oynarlar. Bu ilk grubun oyunu bitince diğer misafirler de aynı dansı yaparlar. Daha sonra akordeon eşliğinde kumuk (kafkas), kazaska, dönme, topal havası ve çerkezili adındaki oyunlar oynanır. Bu oyunlar gece dörtlere kadar devam edebilir.

        Ertesi gün, damat tarafı gelin almaya gelin evine gider ki bu insanlara 'gelinalıcf denir. Gelin kuaförden gelinceye kadar, gelinin kız arkadaşları gelinalıcılara sürprizler hazırlarlar. Kartonlara komik sözler yazılır, bir de su dolu kovalar hazırlanır. Gelin kuaförden geldikten sonra, gelin evinde oyun oynamalar başlar. Damat tarafı oyunlara davet edilir. Damat tarafıyla oyun oynanırken kartonlar damat yakınlarının sırtlarına asılır. Ayrıca bu kişilerin boyunlarına çeşitli meyve ve sebzeler, çaydanlık, çan, zil, eski ayakkabı ve kemik gibi şeyler de asılır ve diğer taraftan bu kişilerin üstüne kovalardan su dökülür ve oyun bu şekilde devam eder. Oyunların sonunda gelinin kız arkadaşları damat tarafıyla bahşiş konusunda anlaşır. Ayrıca, gelinin erkek kardeşleri ve akrabaları da damat tarafıyla bahşiş konusunda anlaşırlar. Bu işlemlerden sonra gelin, gelin arabasına biner ve köyün delikanlılarının arabanın önünde oynadıkları oyunlarla birlikte gelin arabası damat evine doğru ilerler. Damat evine gelince bu oyuncular arabanın önüne otururlar ve damat tarafından çeşitli bahşişler alırlar. Eve gelindiğinde gelin arabadan indirilir ve damat evine girilir. Damat evinde gelin tarafına ve diğer konuklara yemek verilir. Akşama kadar çeşitli oyunlar oynanır damat evinde ve düğün sona erer.

        Cenaze Geleneği
        Cenaze olan evde üç gün yemek pişirilmez. Komşular cenaze evine yemek taşırlar. Cenazeye gelen cemaate toplu olarak yemek verilir. Ölü için yedi gece kuran okunur. Yedinci gece mevlid okutulur.

        Ramazan Geleneği
        Ramazan başlamadan önceki gün silahlar atılarak Ramazan ayı gelişi kutlanır. Her akşam bir evde iftar yemeği verilir. Ayrıca her akşam, akşam yemeğinden 15-20 dakika önce namaz kılacak erkekler için camiye 3-4 sofralık yemek gönderilir. Evlerdeki iftar yemeğinde daha çok genç Kızlar, kadınlar ve yaşlılar yer alırlar.

        Kocakarı Duaları ve İnanışlar
        Akşam ezanından sonra tırnak kesmek uğursuzluk getirir. Salı günü yeni işe başlanmaz. İşe başlarken yavaş hareket eden kişi görülürse iş yavaş biter, hızlı hareket eden kişi görülürse iş hızlı biter. Kapı eşiğine oturan iftiraya uğrar. Giysi giyildikten sonra bunun üzerinde dikiş dikilmez, ille dikilecekse konuşmadan dikilir. Saç tarandığı zaman dökülen saçı mutlaka yakmak gerekir. Baykuş evin etrafında öterse uğursuzluk sayılır. Oklavayla insana vurulmaz, vurulursa o kişi bir dulla evlenir. Elinde kına varken tekrar kına yapılmaz. Ayakkabı çıkarıldıktan sonra üst üste gelirse gezmeye gidilecek demektir.

        Yemeklerimiz
        Çadi, kada, hmiyadi, çimura, hinkali, dzmariya-ni, şorva, şaviphali, zipiya, harşo, babatzvena vb.

        Manilerimiz
        Çeşitli manilerimizden bir kaç tanesi şöyledir:

        Kortzilisken movelit
        Nadi bile araris
        Rasoy momemşiyen
        Çadi bile araris

Tsetshli çalenebula
Şişa şurte ocahşi
Hadme ama tzahvide
Egre mohval bucağşi

        Sahlis ukan satari 
        Erti gogo ratari 
        Ha nahvi Ha niyori 
        Han erti han meori