Yabancı Gözlemciler: 5 Ocak Seçimleri “Demokratik”

Miheil Saakaşvili, Devlet Başkanlığı yarışındaki zaferini kutluyor fakat seçim, yarışı bitirmemiş gibi görünüyor. Seçime katılan diğer adaylar, seçimin erken sonuçları üzerinde soru işaretleri yarattılar ve yapacakları gösterilerle Saakaşvili’ye meydan okumaya devam edecekler.

Merkezi Seçim Komisyonu Başkanı Levan Tarhnişvili, 5 Ocak tarihinde oy verme işleminin sonlanmasından sonra yaptığı açıklamada devlet başkanlığı seçimlerinin başarıyla gerçekleştirildiğini söyledi. Tarhnişvili, seçimlerin dürüstlüğüne kuşku getirebilecek bariz bir kural ihlali olmadan yürütüldüğüne dikkat çekti. 3.405.668 kayıtlı seçmenin 1.912.943’ünün oylarını kullandığını ve katılım oranının % 56,17 olduğunu söyleyen Tarhnişvili, “Bugün demokrasi yolunda bir adım daha attık. Seçimler demokratik ve şeffaf bir şekilde gerçekleşmiştir.” diye konuştu.

Saakaşvili Zaferi Kutluyor

Saakaşvili ve onu destekleyenlerin, Devlet Filarmoni Salonu’nda bir araya gelmesi ve oy vermenin tamamlanmasından birkaç dakika sonra yani oylar henüz sayılırken Saakaşvili’nin zaferinin ilan edilmesi karşıtları tarafından hemen protesto edildi.

Saakaşvili ve onu destekleyenler zafer ilanlarını, Saakaşvili’nin % 50.8 ile seçimi kazandığını, dokuz muhalefet partisinin ortak adayı Levan Gaçeçiladze’nin ise % 27.2 ile ikinci olduğunu gösteren seçim çıkış anketlerine dayandırdılar. Bu anketler seçim gözlem organizasyonlarından Adil Seçimler ve Demokrasi için Uluslararası Toplum (ISFED) tarafından gerçekleştirildi.

ISFED’in açıkladığı sonuçlara göre ilk iki sıradaki adayları Badri Patarkatsişvili % 7.3, Şalva Natelaşvili % 7, Davit Gamkrelidze % 4.3, Giorgi Maisaşvili %1 ve İrina Sarişvili % 0.2 oy oranları ile izlediler.

Miheil Saakaşvili, “Biz bu seçimde oy kullanan herkese arkadaşlık ve işbirliği elini uzatıyoruz. Ben, bizi destekleyen herkesle birleşik bir Gürcistan gerçekleştirmek için işbirliği içinde bulunacağım.” dedi. Saakaşvili, seçimlerin su ana dek gerçekleşen en şeffaf ve adil seçimler olduğunu söyledi. Diğer başkan adayları Saakaşvili’nin sözlerine sert çıktılar ve seçim çıkış anketlerinin doğru olmadığını, bu anketlerin hükümetle işbirliği içinde bulunan bir sivil toplum örgütü tarafından yürütüldüğünü ve oyların çalındığını söylediler.

Muhalifler Halkı Protesto Gösterileri için Sokağa İnmeye Çağırdılar

Dokuz muhalefet partisinin ortak devlet başkanı adayı Levan Gaçeçiladze, seçimde zaferi kendisinin kazandığını iddia etti. Gaçeçiladze, 6 Ocak’ta gazetecilere, “Tiflis’te oyları saymazsak, Saakaşvili % 44 aldı ve ben % 34 aldım. Ancak Tiflis’te ben ezici bir zafer kazandım. Bu zafer bana ülke genelinde tam bir üstünlük veriyor.” dedi.

Gaçeçiladze’yi destekleyen politikacılardan eski Dışişleri Bakanı Salome Zurabişvili, Rustavi 2, Mze TV ve Acara TV tarafından düzenlenen seçim çıkış anketlerinin ve Ulusal Hareket Partisi’nin Filarmoni Salonu’nda düzenlediği kutlamaların muhalefeti raydan çıkarmak için düzenlendiğini söyledi. Zurabişvili, “Biz, bizi önde gösteren diğer sandık başı anket sonuçlarını kutlamadık. On beş seçim bölgesinden güncel sonuçlara sahibiz ve bu sonuçlara göre biz öndeyiz. Miheil Saakaşvili, Tiflis’te ve pek çok bölgede seçimi kaybetti.” dedi.

Diğer muhalif adaylar bu konuda Gaçeçiladze ile daha önce örneği görülmemiş bir dayanışma sergilediler. İlk sonuçlara göre oyların % 0.72’sini alan Gia Maisaşvili ve % 3.2’sini alan Yeni Haklar Partisi adayı Davit Gamkrelidze rakipleri Levan Gaçeçiladze’yi aldığı zafer için kutladılar ve herhangi bir adayın % 50 oy oranını aşamaması durumunda yapılması gereken ikinci tur seçimler için çağrıda bulundular.

Gamkrelidze, “Miheil Saakaşvili’ye çağrıda bulunuyorum. Eğer Gürcistan’a karşı gerçekten bir sorumluluk duygusuna sahipse ilk turda kazandığını iddia ettiği bu sahte zafere “Hayır!” demeli ve seçimlerin ikinci turunun düzenlenmesi için işbirliğine gitmelidir. Çözüm bu olacaktır. Bizler ikinci turun yapılabilmesi için birleşik muhalefet ile işbirliğine gitmeye hazırız. Bu olmazsa seçimler geçersiz ilan edilmelidir.” dedi.

Gia Maisaşvili ise 5 Ocak’ta yapılan seçimlerin adil ve demokratik olmadığını, adil olmamasına rağmen bu yarışı Levan Gaçeçiladze’nin kazandığını söyledi. Maisaşvili, “Herkesi Levan Gaçeçiladze ile birlikte bu duruma karşı koymaya çağırıyorum.” dedi.  

Gürcü Demokrasisinin Bir Diğer Sınavı

5 Ocak seçimleri Gürcü demokrasisinin geçirdiği bir sınav olarak görüldü ve bu nedenle bu seçimle ilgili uluslararası alanda yapılan değerlendirmeler çok önemli. İlk yorumlar Gürcistan’ın sınavı geçtiği ve Saakaşvili’nin bu kazanımı değerlendireceği yönünde oldu.

Bir grup Litvanyalı ve Estonyalı gözlemci 5 Ocak seçimlerinin demokratik, özgür ve adil olduğunu söylediler. Doksan üç gözlemciden oluşan grubun açıklamasında “Seçimler genel olarak uluslararası standartlar çizgisinde demokratik ve adil bir süreçte gerçekleşmiştir. Seçimin sonucu üzerinde etki yapmayacak derecede küçük ihlaller gözlemlenmiştir.” denildi.

AGİT Gözlemci Misyonu Koordinatörü ve ABD Kongre üyesi Alcee L. Hastings Tiflis’te yapılan basın toplantısında, “Geçtiğimiz gün Gürcistan’da, demokrasi başarılı bir adım atmıştır. Ben bu seçimleri Gürcü halkının özgür tercihinin geçerli bir dışavurumu olarak görüyorum.” dedi. 

Uluslararası toplumun eğiliminin Saakaşvili’ye doğru olduğu görünüyor. Matthew Bryza Reuters’e yaptığı açıklamada, “Eğer uzmanlar seçimlere hile karıştırılmadığı yönünde bir karara varırlarsa ve seçimlerde usulsüzlük yapıldığına ilişkin haklı bir gerekçe yoksa bu kesinlikle demokratik (protesto gösterileri ve diğer talepler) olmayacaktır.” dedi ve muhalifleri sakin olmaya davet etti.

5 Ocak Seçimleri Neden Farklıydı? 

5 Ocak seçimleri Gürcistan tarihinde rekabetin en yoğun yaşandığı seçim oldu. Önceki seçimlerde alternatif adaylar ortaya çıkmıyordu. Saakaşvili, başkanlığa en yakın aday olmasına rağmen politika yorumcuları sonuçlar hakkında önceden yorum yapmaktan hala kaçınıyorlar. Stratejik ve Uluslar arası Araştırmalar Kurumu (GFSIS) Başkanı Aleksandre Rondeli, seçim sonuçlarına ilişkin soruları geri çevirdi.

Devlet başkanlığı seçimlerine ilişkin karar, Gürcistan’da meydana gelen politik krizin Saakaşvili’yi seçim kararına zorlaması sonucunda alındı. Saakaşvili yoğun bir seçim kampanyası yürütmesine, resimlerini otobüslere, billboardlara ve mağaza camlarını astırmasına rağmen, halk adamı imajını tekrar oluşturması için çok az zamanı vardı. Bu arada rakipleri, Kasım ayında meydana gelen protesto gösterilerinin polis gücü ile baskı ve zorla dağıtılmasını kullanarak, Saakaşvili’yi sinirli ve acımasız bir devlet başkanı gibi göstererek onun şöhretini zayıflatmaya çalıştılar. Saakaşvili’nin rakipleri kampanyalarını kendi politik programlarından çok Saakaşvili’nin politikalarının eksiklikleri üzerine oturttular.

Levan Gaçeçiladze’nin dışında, medya patronu Badri Patarkatsişvili, Miheil Saakaşvili’nin en güçlü rakiplerinden biri gibi görünüyordu. Muazzam finansal kaynaklarıyla Patarkatsişvili’nin, oy verenlerin kalplerini kazanmak için büyük miktarlarda para harcamak yönünde bir duruşu vardı ve Patarkatsişvili’nin seçim programı halka bol para vermekle ilgiliydi. Fakat seçimlerden birkaç gün önce hakkında ortaya çıkan video ve ses kasetleri, kendisine verilen desteği oldukça azalttı.

Açık olan şu ki seçimi kim kazanırsa kazansın, adaylar daha önceki seçimlerde olduğu gibi ezici bir üstünlük sağlayamayacak: 1991’de Zviad Gamsahurdia % 86.5 oy oranı ile ile seçimi kazanmıştı. Eduard Şevardnadze 1995 ve 2000 yıllarında sırasıyla % 70 ve % 80 oy oranları ile seçimi kazandı. 2004 yılında ise Miheil Saakaşvili % 96 oy oranı ile ipi göğüsledi.

Dali Bzhalava

Türkçesi: Chveneburi.Net Haber Merkezi