"Maçahela Yaşlılar Çoksesli Korosu" UNESCO Tescil Etti

Geleneksel çoksesli Gürcü halk müziğini günümüze kadar ulaştıran "Maçahela Yaşlılar Çoksesli Korosu", UNESCO tarafından "Yaşayan İnsan Hazinesi" olarak tescillendi. 

"Yaşayan İnsan Hazineleri" programı UNESCO'nun "Somut Olmayan Kültür Varlıklarını Koruma Programı" çerçevesinde yürütülen bir "ulusal envanter" çalışması olarak biliniyor. Sözleşme kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca yürütülen Yaşayan İnsan Hazineleri, Türkiye Ulusal Envanteri çalışmaları ile geleneksel sanatların icrası ve kültürel mirasın aktarılması konularında yüksek bilgi ve beceriye sahip kişiler belirlenerek, "Yaşayan İnsan Hazinesi" olarak kaydediliyor. Yaşyan miraslardan "Maçahela Yaşlılar Çoksesli Korosu"da kaydedildi ve UNESCO tarafından tescillendi.

"Geleceğe aktarılan mirasın temsilcileri" 3 Kasım 2016 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda  "Yaşayan İnsan Hazinesi" ödül töreni yapıldı. UNESCO tarafından tescil edilen yaşayan insan hazinelerinden Maçahela Yaşlılar Çoksesli Korosu Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan Binali Yıldırım ve Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı tarafından ödülleri ve beraatleri verildi. TV'lerden de canlı yayınlanan ödül töreninde Macahel Vakfı yöneticileri, grubun kurucusu İberya Özkan (Melaşvili) ve bakanlar milletvekilleri, Kültür Bakanlığı bürokraları ve UNESCO temsilcileri hazır bulundu.

Topluluk, UNESCO’nun 18 Mayıs 2001’de “İnsanlığın Sözlü ve Manevi Mirasının Başyapıtı” olarak ilan ettiği çoksesli Gürcü halk şarkılarını geçmişten geleceğe taşımanın gururunu yaşıyor.

Hamdi Ertürk, UNESCO'nun kararından da mutlu, "Bizim babadan atadan gelen bir geleneği dünya mirası olarak kabul etmeleri, bizleri de yaşayan insan hazinesi olarak görmeleri gurur verici. Ama asıl hazine bizler değil şarkılarımız kültürümüz. Biz bu kültürü şarkılarımızla yaşatmaya çalışıyoruz. Hepimiz artık yaşlandık, bizler ölünce ardımızdakilerin devam etmesi lazım. Tabii artık yaşam hızlandı, gençler istemiyor bu şarkıları öğrenmek. Zaten çoğu gidiyor topraklardan büyük şehirlere.." 

"Macahela Yaşlılar Çoksesli Korosu"

3000 yıllık bir geleneğin günümüze ulaşması, çoksesli söylenen Maçahel şarkıları… Ya da dereye öykünen adıyla Maçahela şarkıları… 

Maçahela Yaşlılar Çoksesli Korosu'nun yaş ortalaması 68'in üstünde. Koro üyelerinin hiçbiri profesyonel anlamda müzik eğitimi almamış binlerce yıllık geleneği günümüze kadar taşıdılar. 

Topluluğu Gürcü müzik yönetmeni, araştırmacı İberya Özkan (Melaşvili) 2001 yılında keşfetti ve grubu oluşturdu. Macahel yöresinden çıkan sanatçı Bayar Şahin (Gundaridze) ve İberya Özkan (Melaşvili) büyük emeklerle Maçahel'de doğal stüdyo oluşturularak bu eşsiz mirası kaydedip albüm haline getirdi. Koro, Nevzat (88), İsmail (77) ve Hamdi Ertürk (69) ile Muhammet Balcı (69), Cemal Karadeniz (67), Şükrü Cesur (65), Muhittin Gökdemir (54) ve Medeni Altın'dan (53) oluşuyor. 

Şarkıları dedelerinden, babalarından duyduklarını anlatan Ertürk, "Bu şarkılar artık Gürcistan'da bilinmiyor, unutulmuş yaklaşık 1500 yıllık geçmişe sahipler. Genellikle Gürcistan sınırına yakın dağlık yörelerde yaşayan Gürcü asıllı halk şarkılarıdır bunlar. Günlük yaşayışları anlatıyor. Maçahel şarkıları halkın bir araya geldiği hemen her ortamda söyleniyor. Köy imecelerinde, doğum, düğün, sünnet ve ölüm törenlerinde ve eğlencelerde söyleniyor. Özellikle de gelin alma ya da getirme esnasında yol boyunca bu şarkılar seslendiriliyor. Bizim şarkılarda bir kişi şarkının ana ezgisini söylemeye başlar, bir diğer kişi “bani” denilen ikinci bir ezgiyle ona eşlik eder. Ana ezgi şarkıya eşlik eden kişilerin banileriyle çoksesli bir hal alıyor. Anonim olan bu şarkıları biz erkekler çalgısız söyleriz. Şarkılarımızın dili de Gürcüce’dir" diyor. 

Yıllardır düğünlerde, imecelerde, tarla ve bahçelerde Maçahelliler tarafından söylenegelen çoksesli halk şarkıları artık yurtiçinde ve yurtdışında tanınıyor.