Acara

Acara

        Acara, Gürcüstan’ın eski tarihsel bölgelerinden biridir. Bir zamanlar Artvin ve çevresi de bu bölgenin içinde yer alıyordu. Bugünkü Acara ise, merkezi Batum olan ve Gürcüstan’ın batısında yer alan özerk cumhuriyettir. Tarihsel kaynaklarda Acara’dan, Acara toprakları, Acara Deresi ve Acara Vadisi biçiminde söz edilmiştir.
       
   Tarihsel kaynaklarda Acara’nın, İÖ 3. yüzyılda Katli Krallığı sınırları içinde yer aldığı, 7. yüzyılda gene bu krallığın bir eyaleti olduğu belirtilir. 9. yüzyılda birleşik Gürcüstan sınırları içendeki Acara’nın önemli Gürcü kültür merkezlerinden olduğu bilinmektedir. 11. yüzyılda Selçuklular bu topraklara girmiş, ama bölgede tutunamamışlardır. 13. yüzyılın ortalarından başlayarak Acara, Samtshe-Saatabego’ya bağlı bir beylikti. 16. yüzyıl başlarında Samtshe-Saatabego hükümdarı Kartli kralına karşı savaşta yardım gördüğü Guria Prensliği’ne Acara topraklarını bağışladı.
    
    Ortaçağda Acara toprakları iki bölümden oluşuyordu: Yukarı Acara ve Aşağı Acara. Bölgenin ortasında Şuahevi yer alıyordu. Acara’nın değişik dönemlerde kültürel ve ekonomik gelişmesinde Didacara, Hihani, Hulo, Keda gibi merkezler önemli rol oynamıştır.
       
  Osmanlılar 1570’lerde Acara’yı ele geçirdiler. Osmanlıların bölgede kesin egemenlik kurmaları ise, ancak 1614 yılında gerçekleşti. Osmanlı yönetimi bu bölgede, Acra-yı Ulya (Yukarı Acara) ve Acara-yı Süfla (Aşağı Acara) sancaklarını kurdu. Bu sancaklar Çıldır Eyaleti’ne bağlıydı. Bu eyaletin merkezi de bazen Çıldır, bazen Ahıska (Ahaltsihe) idi. Sancakların yöneticileri, Müslümanlığı kabul ederek padişahın hizmetine girmiş, ama kalıtsal yoldan dirlikleri ve siyasal gücü elinde tutan Gürcü beyleriydi. Bu Gürcü beylerinden Selim Paşa (Himşiaşvili), Ahmed Paşa (Heladze), Şerif Paşa (Himşiaşvili) gibi sancak yöneticileri zaman zaman merkezi yönetime karşı ayaklanmışlardır. Memed Abaşidze ve Haydar Abaşidze gibi toplum önderleri de Acara’nın Gürcüstan’a yeniden katılması için mücadele etmişlerdir.
       
  1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Acara, Çarlık yönetimi tarafından ele geçirildi ve Batum okrugu kuruldu. 1883 yılında Batum okrugu ve Artvin okrugu birleştirilerek Batum yönetim bölgesi oluşturuldu. 1918-1921 arasında bu topraklar bağımsız Gürcüstan sınırları içinde kaldı. 16 Temmuz 1921’de, Gürcüstan sınırları içindeki Acara özerk cumhuriyeti kuruldu.